Toekomstkracht | Samenwerken aan de Bibliotheek op school
“Zoek als bibliotheek actief de samenwerking op met het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs.” Die oproep doet Erwin C. Karst (adviseur van Rijnbrink): “We hebben het tij mee, en een doorgaande lijn van 0-100 kent geen pauze tussen 12-26…” Dat ambitie, ondernemingszin, lef en een lange adem uiteindelijk lonen, beschrijven we hieronder aan de hand van een praktijkvoorbeeld.
Uit allerlei onderzoeken blijkt dat Nederlandse leerlingen steeds minder goed lezen. Afgenomen leesplezier onder jeugdigen speelt hierbij een rol. Wie plezier in lezen heeft, gaat meer lezen en door meer te lezen word je er ook beter in. Het bevorderen van leesplezier heeft geleid tot het oprichten van een landelijke Leescoalitie, waarin diverse landelijke organisaties zich verenigd hebben. Deventer kent een lokale variant: de ‘Deventer Leescoalitie’.
De Deventer Leescoalitie bestaat uit een aantal gedreven leesbevorderaars zoals de Bibliotheek Deventer, het primair onderwijs, het voortgezet onderwijs (Etty Hillesum Lyceum), Saxion hogeschool, Sine Limite, ROC Aventus en de gemeente Deventer. In de leescoalitie wordt door samenwerking gezocht naar manieren om het leesplezier bij jongeren te stimuleren. Andere speerpunten van de coalitie zijn leesmotivatie en de aanpak laaggeletterdheid. Het vormen van deze coalitie heeft in 2021 al geleid tot het tekenen van een convenant en het gezamenlijk organiseren van de Conferentie ‘Deventer Lees!’
Lef en een lange adem
Volgens Alice van Diepen, directeur bestuurder van Bibliotheek Deventer, vraagt de omvang en de impact van het probleem om samenwerking. “Het bundelen van de deskundigheid en expertise op het gebied van lezen, taal en educatie is cruciaal om aan een duurzame oplossing te werken. En ook om voldoende binding te houden met de gemeentelijke beleidsplannen en het coalitieakkoord.”
“Met het Etty Hillesum Lyceum (vrijwel alle voortgezet onderwijs-scholen in Deventer) waren we al een aantal jaren geleden voor het eerst in gesprek over ‘de Bibliotheek op school (dBos)’, de beproefde landelijke aanpak van de bibliotheken op het gebied van leesbevordering*. Toen was de tijd nog niet rijp voor een structurele samenwerking, maar we bleven in gesprek. En zo’n conferentie ‘Deventer Lees!’ blijkt dan een aanjager te zijn voor het maken van verdere afspraken.”
“De Bibliotheek en Rijnbrink zijn toen aan de slag gegaan met een voorstel voor structurele samenwerking volgens dBos, inclusief een begroting/offerte. Ook het gesprek hierover vraagt weer tijd, maar voor de zomervakantie hadden we een akkoord. Nu kunnen we aan de slag met de implementatie en starten met een meerjarige samenwerking” vult Ferdi Çelik, programmacoördinator Jeugd & Onderwijs van Bibliotheek Deventer, aan.
Derde geldstromen
Meerjarige samenwerking vraagt ook om goede afspraken over financiering. In deze samenwerking draagt de gemeente Deventer bij vanuit de NPO-gelden.** “Incidenteel geld, zoals NPO-gelden of de subsidieregeling Toekomstkracht, is geen structurele bekostiging van de samenwerking, maar kan enorm helpen om partners over de streep te trekken en om de eerste financiële hobbels te nemen”, zegt Erwin C. Karst, adviseur bij Rijnbrink. “Daarnaast maken we met de school afspraken over de financiering voor de komende jaren. Bibliotheken geven vaak aan geen mensen en middelen te hebben om de samenwerking aan te gaan. Maar met visie en ambitie zijn hierover afspraken te maken. We hebben als bibliotheken écht een goed verhaal. Mijn motto: trek de stoute schoenen aan, maar niet een te grote broek…”.
Samenwerken aan het vergroten van taal- en leesniveau
“Een goede samenwerking begint met positionering en profilering van onze gezamenlijke opdracht en ons gezamenlijk belang én het in gesprek blijven en plannen concretiseren. De ondersteuning van Rijnbrink hierin is cruciaal. Samen zetten we een enorme stap in het vergroten van het taal- en leesniveau van jongeren”, besluit Alice van Diepen.
Wiebo Spoelstra, Lid Centrale Directie Etty Hillesum Lyceum Deventer: “Toen we als Etty Hillesum Lyceum (EHL) het verzoek kregen om deel te nemen aan de ‘Deventer Leescoalitie’, hebben we daar meteen ‘ja’ tegen gezegd. Als EHL blijven we leesplezier van jongeren vergroten en bevorderen door een krachtig en samenhangend leesbeleid, een rijk leesaanbod en het tot stand brengen van een leescultuur. Op elk van onze vijf locaties hebben we enthousiaste docenten die dit handen en voeten geven. Zij gaven aan dat de ‘Bibliotheek op school’ zal helpen om hier een verdere impuls aan te geven.
Zo gaan we een bibliotheek inrichten op de locaties waar deze nog niet was en gaan we de collecties daar waar nodig actualiseren. Er gebeurt al ontzettend veel op de diverse locaties om leesplezier te bevorderen, maar in de samenwerking met de bibliotheek verwacht ik dat we nog meer ideeën aangereikt krijgen van activiteiten die elders een bewezen effect hebben gehad.
Voor EHL is het belangrijk dat een jaarlijks leesonderzoek onder de leerlingen onderdeel van de aanpak is. Zo kunnen we echt volgen wat het effect is van al onze inspanningen. Ik vind het echt geweldig dat ook de gemeente en de Bibliotheek het belang hiervan inzien en bereid zijn om mee te financieren.”
Meer weten?
Lees het magazine Toekomstkracht. In dit magazine staan voorbeelden over mooie samenwerkingen en wat gemeenten en bibliotheken voor inwoners kunnen betekenen. Daarnaast staat in dit magazine achtergrondinformatie over de (landelijke) maatschappelijke opgaven waar binnen het bibliotheekstelsel aan gewerkt wordt en de verschillende financieringsmogelijkheden.
* Websites: klik hier en klik hier (voor professionals/bibliotheken).
** Nederlands Programma Onderwijs, meer info: klik hier.
